A20 Phạm Văn Thành
Từ cổng trại chúng tôi được đưa thẳng vào một hội
trường mà sau này chúng tôi được biết là Nhà Văn Hóa. Tại đây, đồ đạc tư
trang một lần nữa bị sới tung bởi các tù nhân thường phạm hình sự trong đội thi
đua. Những người này làm việc rất nhiệt tình và cực kỳ cẩn thận dưới sự giám
sát của ba người sĩ quan trại tù, một người tên Lâm, hàm đại úy phụ trách an
ninh, một người tên Luận hàm đại úy phụ trách giáo dục và một sĩ quan
trực trại tên Thăng cũng hàm đại úy. Ba người sĩ quan này đều trạc tuổi
tôi (tức sinh khoảng 1958 đến 1962). Thái độ làm việc của ba người này có
vẻ không hạp nhau, nếu không muốn nói là có sự hiềm khắc lộ ra trong ánh mắt và
cử chỉ. Cái nắng gay gắt đã không xâm nhập được vào nơi này vì căn hội trường
nằm chìm hẳn dưới những rặng dừa cao nghễu nghện, xanh ngắt và chi chít quả. Tôi
hướng tầm mắt ra ngoài những khung cửa sau khi đồ đạc tư trang đã qua kiểm xét
và gói lại đàng hoàng. Ngay trước tầm nhìn của ô cửa là một cái chuồng khỉ dựng
trên một cây cột. Trong căn chuồng chừng vuông 1 mét rưỡi là một chàng khỉ đang
thản nhiên vạch cu ra tí toáy. Chuồng cao khoảng hơn thước, sơn màu trắng nổi
bật giữa một khoảng đất rộng trồng toàn một thứ cây rất giống cây giềng. Phía
sau miếng đất vuông vức chừng 1000 mét vuông ấy là một dãy nhà mà sau này tôi được
biết đó là khu vực nhà bếp, người sĩ quan phụ trách đội nhà bếp tên là Sử, cũng
cấp hàm đại úy, tuổi sinh khoảng 1958. Sau khu vực nhà bếp là hai bức tường vôi
trắng, tường ngoài cao hơn tường trong và có hàng rào thép gai dựng trên đỉnh
tường, chiều cao của hàng rào bên trong, tính cả hàng dây thép gai khoảng 4
mét, dây điện đeo móc nhì nhằng cùng với những chụp bóng đèn. Xa hẳn phía ngoài
các bức tường trắng là màu xanh ngát của những ngọn tre. Tôi nhủ thầm: “Cổ lũy,
ngọn tre cao thế ắt là trồng trên lũy đất. Muốn có lũy đất dài như vậy ắt phải
có hào. Vượt được hai bức tường cao sẽ phải bơi qua hào rồi mới leo lên lũy tre
dầy đặc. Phần ngoài cùng không biết còn những gì. Mìn dưới hào, trên lũy áp
dụng chế độ gì? Này khó khăn đây…”.
